Τι είναι το Άσθμα;
Το άσθμα είναι μια χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των αεραγωγών. Όταν κάποιος ασθενής με άσθμα εισπνεύσει κάποιον ερεθιστικό παράγοντα από το περιβάλλον, προκαλείται μια υπερβολική απάντηση των βρόγχων (βρογχόσπασμος) η οποία οδηγεί σε στένωση του αυλού τους.
Η φλεγμονή των βρόγχων χαρακτηρίζεται από οίδημα και παραγωγή εκκρίσεων που είναι παχύρρευστες και κολλώδεις, με τελικό αποτέλεσμα την επιδείνωση της στένωσης του αυλού των βρόγχων. Έτσι, περιορίζεται η ροή του αέρα μέσα από τους βρόγχους
Ποιά είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα ενός ασθενούς με άσθμα είναι:
- Βάρος (δυσφορία) στο στήθος
- Βήχας
- Συριγμός (“σφύριγμα” στην αναπνοή – «γατάκια»)
- Δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή)
Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται επεισοδιακά και μπορεί να περάσουν είτε με την κατάλληλη θεραπεία είτε χωρίς αντιμετώπιση. Χαρακτηριστικά, τα συμπτώματα αυτά επιδεινώνονται με την άσκηση, κατά τη νύχτα ή νωρίς το πρωί, σε συγκεκριμένες εποχές (συνήθως άνοιξη και φθινόπωρο), μετά από ιώσεις και μετά από έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες στο περιβάλλον. Μερικοί ασθενείς με άσθμα μπορεί να εμφανίζουν μόνο βήχα χωρίς κανένα άλλο σύμπτωμα.
Τι επιδεινώνει το Άσθμα και πως γίνεται η διάγνωση:
- Ρύπανση του περιβάλλοντος – Κλιματολογικές συνθήκες: Η ρύπανση του περιβάλλοντος οδηγεί συχνά σε επιδείνωση του άσθματος. Οι κλιματολογικές συνθήκες επηρεάζουν επίσης το άσθμα, ιδιαίτερα κατά τις περιόδους υγρασίας, αλλά αυτό μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο.
- Καπνός: Ο καπνός του τσιγάρου είναι ερεθιστικός παράγοντας που επιδεινώνει το άσθμα. Οι γονείς παιδιών με άσθμα απαγορεύεται να καπνίζουν μέσα στο σπίτι ή το αυτοκίνητο.
- Ερεθιστικές ουσίες: Αρώματα, καλλυντικά, λακ, καθαριστικές ουσίες κ.λπ. μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα του άσθματος.
- Αλλεργιογόνα: Από τα αλλεργιογόνα που βρίσκονται στο περιβάλλον, κάποια είναι εποχιακά (όπως η γύρη των λουλουδιών) και άλλα είναι ολοετή (όπως τα ακάρεα της οικιακής σκόνης και το τρίχωμα των ζώων)
- Άσκηση: Η άσκηση μπορεί να προκαλέσει επιδείνωση των συμπτωμάτων του άσθματος και να οδηγήσει τον ασθματικό ασθενή σε περιορισμό των δραστηριοτήτων του. Ωστόσο, με τη λήψη κατάλληλης θεραπείας, οι περισσότεροι ασθενείς με άσθμα μπορούν να αθληθούν κανονικά
- Λοιμώξεις: Οι ιογενείς λοιμώξεις (όπως η γρίπη και το κοινό κρυολόγημα) μπορεί να οδηγήσουν σε επιδείνωση του άσθματος, ιδιαίτερα στα παιδιά.
- Φάρμακα: Η ασπιρίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη είναι φάρμακα που μπορεί να επιδεινώσουν το άσθμα.
Η διάγνωση του άσθματος δεν είναι πάντα εύκολη. Γίνεται με βάση το ιστορικό και τα συμπτώματα του ασθενούς, αλλά και με την ανταπόκριση στην κατάλληλη θεραπεία από το γιατρό. Πιθανότατα θα χρειαστούν εξετάσεις που θα μας βοηθήσουν στη διάγνωση του άσθματος.
• Στην εξέταση αυτή ο γιατρός θα σας ζητήσει να φυσήξετε με όλη σας τη δύναμη μέσα σε ένα ειδικό μηχάνημα που λέγεται σπιρόμετρο και θα μετρήσει τη λειτουργία των πνευμόνων και την απόφραξη των αεραγωγών.
• Μπορεί να είναι απαραίτητη η χορήγηση εισπνεόμενου βρογχοδιασταλτικού φαρμάκου για να ελεγθεί η αναστρεψιμότητα της απόφραξης, ώστε να τεκμηριωθεί η διάγνωση του άσθματος.
Ροομέτρηση:
• Γίνεται με ένα απλό μηχάνημα, το ροόμετρο, που μετράει τη μέγιστη ροή
αέρα που μπορείς να πετύχετε σε μια δυναμική εκπνοή.
Δοκιμασίες πρόκλησης:
• Στις δοκιμασίες αυτές χορηγείται στον ασθενή μια ουσία (ισταμίνη,
μεταχολίνη, μαννιτόλη) σε εισπνεόμενη μορφή σε αυξανόμενες δόσεις και
παρακολουθείται η αναπνευστική του λειτουργία.
Έλεγχος αλλεργίας:
• Μπορεί να γίνει με δερματικές δοκιμασίες ή με ειδικές εξετάσεις αίματος.
Πως αντιμετωπίζεται η νόσος;
Στόχος της αντιμετώπισης του άσθματος είναι ο έλεγχος της νόσου. Το άσθμα είναι ελεγχόμενο εάν ο ασθενής:
- Δεν παρουσιάζει συμπτώματα στη διάρκεια της ημέρας ή της νύχτας
- Δεν έχει περιορισμό δραστηριοτήτων (εργασία – σχολείο)
- Δεν έχει ανάγκη για λήψη ανακουφιστικού φαρμάκου
- Έχει φυσιολογική αναπνευστική λειτουργία
- Δεν έχει παροξύνσεις το τελευταίο έτος
Εάν οποιοδήποτε από τα παραπάνω δεν ισχύει, το άσθμα είναι μερικά ελεγχόμενο και θα πρέπει να συμβουλευθεί το γιατρό του. Εάν τρία ή περισσότερα από τα παραπάνω δεν ισχύουν, το άσθμα είναι μη ελεγχόμενο και θα πρέπει να συμβουλευθεί το γιατρό του άμεσα.
Οι περισσότεροι ασθενείς με άσθμα χρειάζονται δύο κατηγορίες φαρμάκων: φάρμακα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του ασθενούς (ανακουφιστικά φάρμακα) και φάρμακα για τη μείωση της φλεγμονής των αεραγωγών και τη μείωση των παροξύνσεων (ρυθμιστικά φάρμακα).
